قال امیر المؤمنین (ع): سأل رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم: ما تفسیر ابجد؟ فقال: تعلموا تفسیر أبجد فإن فیه الاعاجیب کلها، ویل لعالم جهل تفسیره.
امام علی علیه السلام می فرمایند: از رسول خدا در مورد حروف ابجد سؤال شد، آن حضرت فرمودند:
جناب شیخ بهائی میفرماید: اعداد روح حروف هستند، یعنی عدد جان حرف میباشد. (الاعداد ارواح و الحروف اشباح)
هر حرفی عددی دارد که در حقیقت روح و جان و بطن آن حرف است، حروف ابجد عبارتند از:
«اَبْجَدْ – هَوََّزْ – حُطّی – کَلَمَنْ – سَعْفَصْ – قَرَشَتْ – ثَخَِّذْ – ضَظِغْ»
عدد حروف ابجد:
الف =۱، ب = ۲،ج =۳، د =۴،ه =۵، و =۶،ز=۷، ح = ۸، ط =۹، ی =۱۰، ک =۲۰، ل =۳۰، م =۴۰، ن =۵۰، س =۶۰، ع =۷۰، ف =۸۰، ص =۹۰، ق =۱۰۰، ر=۲۰۰، ش =۳۰۰، ت =۴۰۰، ث =۵۰۰، خ =۶۰۰، ذ =۷۰۰، ض =۸۰۰، ظ =۹۰۰، غ =۱۰۰۰
یا کلمه شریف (على) که داراى سه حرف است، به منزله جسم است براى عدد ۱۱۰ زیرا که (ع ۷۰ است و ل ۳۰ و ى ۱۰) (۱۱۰ = ۱۰ + ۳۰ + ۷۰)….
معنای حروف ابجد:
در کتاب خزائن مرحوم نراقی آمده است:
و حضرت علامه حسن زاده آملی در دروس هیئت آورده اند:
کاربرد حروف ابجد در شعر:
در شعر، شاعران زیادی از این حروف بهره می گیرند که با عباراتی اشاره ای به مطلب دیگری می کنند. به عنوان مثال:
شاعری سال مرگ حافظ را در عبارتی از شعر زیر آورده است:
چو در خاک مصلی کرد منزل بجو تاریخش از «خاک مصلی»
عبارت «خاک مصلی» به حساب ابجد، یادآور سال ۷۹۱ هجری قمری، یعنی سال درگذشت خواجه شمس الدین محمد حافظ است.
از این موارد در اشعار شعرا زیاد است مثل یکی از اشعار جناب ابونصر فراهی در نصاب الصبیان و …
یکی از شگفتیهای از حروف ابجد:
در کتاب آغاز و انجام حضرت علامه حسن زاده آملی آمده است:
علوم اصطلاحی نعمت اوست
ولی بی سوز عشقش نقمت اوست